УЛААНБААТАР — 2025 оны 9 дүгээр сарын 10 — Зэс, критикал минералын дэлхийн хамгийн үнэ цэнтэй ордуудын эзэмшигч Монгол Улс батлагдсан нөөцөө дахин үнэлж, эдийн засгийн урт хугацааны өсөлтийг хангах зорилгоор хиймэл оюун ухаан (ХОУ)-ыг стратегийн түвшинд ашиглахаар төлөвлөж байна.

Энэ зорилгын хүрээнд зохион байгуулагдах AI in Geology & Mining 2025 олон улсын конференс нь Монголын уул уурхайн салбарын хамгийн том технологи, бодлогын хэлэлцүүлгийн нэг байх юм. Монголын тэргүүлэх уул уурхайн компаниудын 250 гаруй удирдлага, 10 гаруй олон улсын эксперт Улаанбаатарт цуглаж, ХОУ-ыг ашиглан шинэ ордууд илрүүлэх, олборлолтын үр ашгийг нэмэгдүүлэх, өндөр өртөгтэй геотехникийн доголдлоос сэргийлэх боломжийг хэлэлцэнэ.

Эрдэнэт болон Оюу Толгой зэрэг стратегийн ордуудын батлагдсан нөөцийг нэмэгдүүлснээр хэдэн тэрбум ам.долларын нэмэлт үнэ цэнэ бий болохыг онцлон танилцуулах бөгөөд энэ нь Монгол Улсын гадаадын хөрөнгө оруулалтын чадавхыг мэдэгдэхүйц өсгөнө гэж үзэж байна.

“Энэ бол зүгээр нэг технологийн хэлэлцүүлэг биш, Монгол Улс баялгаа хэрхэн удирдаж, эдийн засгийн өгөөж болгон хувиргах стратегиа шинэчлэх тухай асуудал юм” гэж хурлын зохион байгуулагчдын нэг Мөнхбадрал Алгаа онцоллоо.

Эдийн засгийн ач холбогдол
Уул уурхай нь Монголын ДНБ-ний 25%-иас дээш, экспортын 90%-ийг бүрдүүлдэг. ХОУ-д суурилсан шинэчилсэн нөөцийн үнэлгээ нь төсвийн орлогыг мэдэгдэхүйц нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ дэлхийн түүхий эдийн зах зээлд Монголын хэлэлцээний байр суурийг бэхжүүлэх хөшүүрэг болох юм.

Хурлын гол сэдвүүд:

• ХОУ-д суурилсан эрдэс баялгийн хайгуул ба нөөцийн дахин үнэлгээ

• Ил уурхайн ханын нуралтаас урьдчилан сэргийлэх таамаглалт загварууд

• Уул уурхайг технологи, санхүү, дэд бүтэцтэй холбосон салбар дамнасан түншлэл

• Геотехникийн эрсдэлийг хиймэл дагуулын InSAR технологиор алсын зайнаас хянах

Хөрөнгө оруулалтын хүлээлт
Салбарын шинжээчдийн тооцоогоор, уул уурхайд ХОУ-г нэвтрүүлснээр ирэх таван жилд 1–1.8 тэрбум ам.долларын шинэ хөрөнгө оруулалт татагдах боломжтой. Үүнд:

• Шинэ хайгуулын төслүүд: 500 сая–1 тэрбум ам.доллар

• Тоног төхөөрөмж, технологийн шинэчлэл: 300–500 сая ам.доллар

• ХОУ системийн интеграцчилал: 150–300 сая ам.доллар

Дэлхийн чиг хандлага
Монгол Улсын энэ алхам нь Австрали, Чили зэрэг баялаг ихтэй орнуудын жишгийг даган, ХОУ болон өгөгдлийн шинжлэх ухааныг ашиглан олборлолтын үр ашгийг дээдлэх, уурхайн ашиглалтын хугацааг уртасгах, эдийн засгийн тогтвортой байдлыг бэхжүүлэх дэлхийн чиг хандлагад нийцэж байна.

Энэ конференс нь техникийн хамтын ажиллагаа төдийгүй хөрөнгө оруулалтын хэлэлцээр, төр–хувийн хэвшлийн бодлогын хэлэлцүүлгийн талбар болох бөгөөд уул уурхайд ХОУ-г нэвтрүүлэх асуудал ойрын хугацаанд хэрэгжих бодит стратегийн хөдөлгөгч хүч болж байгааг харуулна.